چه تفاوتهایی مـیان نماز شیعیـان و اهل تسنن وجود دارد؟ لطفا با جزئیـات بیـان فرمایید:
تفاوت نماز شيعه وسني : نماز اهل شافعی درباره تفاوت‌هاي نماز شيعه و سني مطالب بسيار است؛ كه بررسي تمام اين تفاوت‌ها بحث مفصل و طولاني مي‌طلبد اما برخي از آنـها اشاره مي‌كنيم:
در اصل تعداد نماز هاي واجب بين شيعه و سني اختلاف نيست، نماز اهل شافعی بلكه درون جزئيات مسائل و چگونگي انجام نماز و به جا آوردن اذكار نماز اختلافاتی وجود دارد كه بـه بعضي اشاره مي شود.
1. نماز اهل شافعی اذان و اقامـه
از نظر اهل‌سنت, اذان گفتن براي نماز صبح, پيش از رسيدن وقت آن, يعني پيش از طلوع‌فجر مستحب است, و لذا آنان پیش از طلوع‌فجر اذان مي‌گويند كه درون حقيقت اعلام وقت نافله هست تا مردم براي خواندن نماز صبح آماده شوند و پيش از آن, نمازهاي نافله را بخوانند.و چون وقت نماز صبح مي‌رسد يكبار ديگر اذان مي‌گويند و اين اذان براي اعلام داخل شدن وقت نماز صبح است, و پس از آن اقامـه مي‌گويند. نماز اهل شافعی بنابراين براي نماز صبح دوبار اذان و يكبار اقامـه گفته مي‌شود. از نظر فقهاي شيعه, اذان بايد بعد از داخل شدن وقت گفته شود.اهل‌سنت جمله حي‌علي خيرالعمل را درون اذان صبح نمي‌گويند. درون برخي از كتاب‌هاي آنان آمده هست كه درون زمان پيامبراسلام(ص)و زمان خليفه اول, اين جمله درون اذان گفته مي‌شد و خليفه دوم از آن نـهي كرد و دستور داد درون اذان صبح بـه جاي اين جمله دوبار بگويند: الصلوه خير من النوم. شيعه عبارت اَشْهَدُ اَنَّ عَليً وَلِيُ الله را جزء اذان نمي داند ولي گفتن آنرا جايز مي داند ولي اهل سنت آوردن اين عبارت را بدعت مي شمارند.
2- خواندن بسم الله درون اول هر سوره
اهل‌سنت درباره خواندن بسم‌الله درون نماز, ديدگاه متفاوتي با شيعه دارند؛ از نظر شيعه, بسم‌الله جزئي از سوره هست و بايد خوانده شود و خواندن سوره هاي قرآن بدون بسم الله درون نماز سبب بطلان نماز هست و ترك آن درون نماز جايز نيست. و مستحب هست كه حتي درون نمازهايي كه آهسته خوانده شود, بسم‌الله درون نماز بلند خوانده شود و اين يكي از شعائر شيعه است.
اما از نظر اهل سنت:
ولي بسياري از اهل‌سنت, بسم‌الله را جزء سوره نمي‌دانند, حنفي‌ها و حنبلي‌ها درون عين حال كه آن را جزء سوره نمي‌دانند ومي گويند خواندن بسم الله درون اول سوره درون نماز واجب نيست و ترك آن جايز است.
اما درون عين حال خواندن آن را درون آغاز حمد و سوره مستحب مي‌دانند؛ ولي بـه نظر آنـها اگرچه نماز جهري باشد مانند نمازهاي مغرب و عشاء بايد بسم‌الله آهسته خوانده شود.
از نظر مذهب حنفي، حنبلي و مالكي: بسم الله درون هر سوره ، جزء سوره نمي باشد . اما از نظر شافعي بسم الله جزء هر سوره هست و ترك آن درون نماز جايز نيست.
3- قرائت سوره فاتحه درون دو ركعت اول نمازهاي يوميه:
از نظر شيعه واجب هست در دو ركعت اول نماز هاي يوميه سوره فاتحه خوانده شود . اگر سوره ديگري از قرآن بـه جاي آن خوانده شود، صحيح نيست و نماز باطل است. درون دو ركعت سوم و چهارم، نماز گزار مي تواند تسبيحات اربعه بخواند و مي تواند بـه جاي آن سوره حمد يعني فاتحه را بخواند.
اما از نظر اهل سنت: بنابر مذهب حنفي ، خواندن سوره فاتحه درون دو ركعت اول نماز بـه طور معين لازم نيست، بلكه اگر سوره ديگري بـه جاي فاتحه خوانده شود ،نماز صحيح است
اما نظر شافعي و مالكي و حنبلي آن هست كه خواندن سوره فاتحه درون تمام ركعت هاي نماز واجب است، بدون فرق بين دو ركعت اول يا ركعت هاي سوم وچهارم نماز . هم چنين فرق بين نماز واجب و مستحب نمي باشد. درون تمام نماز ها و در تمام ركعت ها خواندن حمد بـه نظر اين سه مذهب واجب است.
4- خواندن سوره بعد از فاتحه:
از نظر شيعه خواندن سوره درون ركعت اول و دوم نماز بعد از خواندن سوره حمد (فاتحه) واجب هست و بايد يك سوره كامل خوانده شود.
از نظر اهل سنت:
به نظر حنبلي درون دو ركعت اول نماز فقط خواندن يك سوره كفايت مي كند ،هر سوره كه باشد، بلكه هر مقداري كه ازآيات قران خوانده شود، كفايت مي كند؛ اگر كسي حمد را هم بخواند، خواندن سوره بعد از حمد واجب نيست.
اما بـه نظر سه مذهب ديگر، خواندن يك سوره درون دو ركعت اول نماز بعد از خواندن سوره فاتحه، مستحب است، نـه واجب.
5- جهر و اخفات درون نماز:
از نظر شيعه واجب هست قرائت حمد و سوره درون نماز صبح و مغرب و عشا بلند خوانده شود . درون نماز ظهر و عصر واجب هست آهسته خوانده شود.
اما از نظر اهل سنت:
به نظر حنفي: جهر و اخفات درون نماز واجب نيست، بلكه مستحب هم نيست و نماز گزار مخير هست كه قرائت را بلند بخواند يا آهسته.
اما شافعي مطابق با مذهب شيعه درون مسئله جهر و اخفات فتوا دارد.
از نظر مالكي و حنبلي، جهر درون نماز صبح و مغرب و عشا مستحب است.
6- تكتف: دست گذاشتن روي هم درون نماز
از نظر شيعه گذاشتن دست روي هم درون نماز باطل است.
اما از نظر مذاهب اهل سنت:
از نظر هر چهار مذهب، دست روي هم گذاشتن درون نماز مستحب هست ،نـه واجب . از نظر مذهب مالكيه ، تكتف جايز هست و مستحب هم نيست لكن آزاد گذاشتن دستان درون نماز واجب مستحب است.
7- گفتن آمين درون نماز:
از نظر شيعه گفتن آمين درون نماز حرام هست و نماز باطل است.
اما از نظر چهار مذهب اهل سنت مستحب است.
8- خواندن قنوت:
به نظر شيعه درون تمام نماز هاي يوميه خواندن قنوت مستحب است.
اما بـه نظر مذاهب اهل سنت:
به نظر حنفي ها و حنابله: درون غير نماز وتر درون نمازهاي ديگر قنوت ندارد.
به نظر شافعي و مالكي: خواندن قنوت فقط درون نماز صبح مستحب است.
9- برگرداندن صورت بـه چپ و راست درون حال خواندن سلام
شافعي‌ها و حنفي‌ها و حنبلي‌ها عقيده دارند كه مستحب هست نمازگزار درون حال خواندن سلام نماز, درون سلام اول صورت خود را بـه طرف راست و در سلام دوم بـه طرف چپ برگرداند, آن هم بـه اندازه‌اي كه سر صورت او ديده شود. مالكي‌ها نيز اين كار را مستحب مي‌دانند, ولي آن را بـه سلام آخر اختصاص داده‌اند.از نظر شيعه نمازگزار هنگام سلام نماز نبايد صورتش از قبله منحرف شود.
10- عبور از مقابل نمازگزار.
از نظر اهل‌سنت عبور كردن از مقابل نمازگزار حرام است, حتي درون بعضي از كتاب‌هاي حديثي آنان آمده هست كه نمازگزار بايد مانع عبور عابر از مقابل خود باشد, اگرچه اين كار بـه درگيري بكشد, و كسي كه از مقابل نمازگزار عبور مي‌كند شيطان است. بـه همين جهت وقتي درون مكه يا مدينـه از مقابل كسي كه نماز مي‌گذارد, عبور كنيد, با اعتراض شديد او و ديگران روبرو مي‌شويد و حتي ممكن هست براي اين كار خشونت هم نشان بدهند. بنابراين زائران ايراني بايد از پيش, بـه اين مسئله توجه داشته باشند.از نظر شيعه عبور از مقابل نمازگزار حرام نيست ولي مستحب هست كه نمازگزار حايلي مانند عصا يا تسبيح يا چوب يا ريسمان قرار دهد که تا ميان او و كساني كه از مقابل او عبور مي‌كنند قرار گيرد, و اين از باب احترام بـه نماز و رمز انقطاع از مردم بـه سوي خداست.
11- از نظر شيعه، سجده بايد بر زمين (خاك و سنگ) و چيزهاي غير خوراكي كه از زمين ميرويد باشد و سجده بر خاك از همـه بهتر است. ولي اهل سنّت درون مورد محلّ سجده توسعه بيشتري قايل هستند و سجده بر فرش، سجاده و... را نيز جايز مي‌دانند.
12- شيعيان و اهل سنت درون مقدار خم شدن درون هنگام ركوع متفق القولند؛ جز حنفي‌ها كه خم نمودن سر را كافي مي‌دانند.
اركان نماز:
13- اركان نماز را اهل سنّت چهار که تا مي‌دانند (قيام و ركوع، سجود و قرائت) و بعضي از آنـها نيّت را اضافه نمودهاند ولي شيعيان اركان نماز را پنج که تا مي‌دانند (نيّت، تكبيرة الاحرام، قيام، ركوع، سجود)
14- اهل سنّت مي‌گويند نمازهاي پنجگانـه بايد درون پنج وقت (ظهر، عصر، مغرب، عشاء، صبح) خوانده شود ولي از نظر شيعه درون پنج وقت خواندن افضل و مستحب است.
15- درباره صلوات عبارت آل محمد را اهل سنت از صلوات حذف مي كنند و در تشـهد كه صلوات آن واجب هست اين عبارت را نمي گويند و نماز ناقص مي خوانند .
16- نماز مستحبي اهل سنت
اهل تسنن بـه نمازهاي مستحبي شب‌هاي ماه مبارك رمضان، تراويح مي‌گويند كه 20 ركعت با 10 سلام خوانده مي‌شود، و چون درون هر چهار ركعت بـه اندازة خواندن يك نماز استراحت مي‌كنند، بـه اين نماز تراويح گفته مي‌شود. اينـها اين نمازها را بـه جماعت مي خوانند كه بدعت است. چون رسول خدا(ص) نماز مستحبي را بـه جماعت نمي خواند. اولين بار، عمر اين بدعت را گذاشت؛ و برخي اصحاب گفتند كه اين كار بدعت است. او جواب داد: بدعت خوبي است؛ چه كاري بهتر از خواندن نماز با جماعت؟
هم چنين درون موارد ديگر نماز درون ذكر هاي ركوع و موارد ديگر نيز اختلافات بين شيعه و سني وجود دارد . ذكر تمام موارد آنـها بحث فقهي جدا گانـه لازم دارد . همان طور كه درون جزئيات بعضي از مسائل بين شيعه و سني اختلاف وجود دارد، بين مذاهب چهار گانـه اهل سنت نيز اختلاف هست . بين نظر مراجع شيعه نيز اختلاف درون فتوي وجود دارد . اين نوع اختلافات براساس اختلاف درون مبناي استنباط حكم مي باشد
نسبت بـه نماز هاي مستحبي و نوافل شيعه نيز مانند اهل سنت بـه آنـهامعتقد هست اما درون برخي مسايل مانند جماعت خواندن نماز مستحبي اختلاف داشته و شيعه بر اين باور هست كه نماز هاي مستحبي را بايد فرادا خواند. وشيعيان بر نماز هاي مستحبي اهتمام دارند.
از نظر شيعه بـه جز نمازهاى واجب روزانـه(17 ركعت)،نمازهاى ديگرى هموجود دارد كه انجام آنـها مستحب هست و بسيار ثواب دارد و چون ايننمازها،اضافه بر نماز واجب است،به آنـها نافله و نوافل گفته مىشود(نفل،به معناى زايد و افزون است).
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. رساله علمية امام خميني، بخش واجبات نماز.
. 2محمد جواد مغنيه، الفقه علي المذاهب الخمسه، ص108-111،1402 قمري.
.3 الفقه علي مذاهب الاربعة حزيري، ج 1، ص 312.
.4معالم مدرستين علامـه عسكري.
گردآوری و پاسخ:
سید محمد مـهدی حسین پور
مدیر گروه وهابیت
[تفاوتهای نماز شیعیـان و اهل تسنن | پرسمان دانشجويي - وهابيت نماز اهل شافعی]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Fri, 27 Jul 2018 09:41:00 +0000